NRA par herpes infekciju
Apskatît komentârus (0)
01.03.2020
Avots: NRA.lv | «Cîòa ar herpes vîrusu - kâ to uzveikt?» | https://nra.lv/veseliba/305737-zinatnieki-nosauc-visefektivako-veidu-cina-ar-novecosanos.htm |
Dati liecina, ka aptuveni 90% cilvçku ir herpes vîrusa nçsâtâji, taèu aukstumpumpu parâdîðanâs pârsvarâ notiek tieði imunitâtes novâjinâðanâs posmâ. Tâpçc, turpinoties vîrusu sezonai, par herpes vîrusu un tâ ârstçðanu konsultç BENU Aptiekas piesaistîtâ eksperte, ìimenes ârste Zane Zitmane un BENU Aptiekas farmaceite Zanda Ozoliòa.
Kas ir herpes vîruss?
Cilvçka herpes vîruss ir lipîga saslimðana, ar kuru inficçties iespçjams kontaktâ ar apkârtçjiem, piemçram, skûpstoties, dzimumkontaktu ceïâ vai arî lietojot tos paðus sadzîves priekðmetus, ko izmantojusi inficçtâ persona. Bieþâk sastopamais vîruss veids ir Herpes simplex jeb vienkârðâs herpes, kas 90% izraisa aukstumpumpas. Tomçr pastâv arî vairâki apakðtipi - palielinâti limfmezgli, vçjbakas, Herpes zoster jeb jostas rozes vîruss, kas reaktivizçjas pçc bçrnîbâ pârslimotâm vçjbakâm, Epðteina-Bara vîruss, kad saslimuðajam ir sâpîgs, apsârtis kakls un palielinâti limfmezgli uz kakla, padusçs un cirkðòos un, ïoti retos gadîjumos, ïaundabîgi audzçji, skaidro Z. Zitmane.
Aukstumpumpas visbieþâk metas uz lûpâm, pie deguna vai degunâ, uz zoda, kakla âdas, taèu tâm var bût arî citas lokalizâcijas vietas uz íermeòa, piemçram, dzimumorgânu herpes, kuras izplatâs dzimumkontaktu ceïâ un parâdâs kâ sâpîgi pûslîði uz dzimumorgâniem gan sievietçm, gan vîrieðiem.
Inficçðanâs un slimîbas gaita
Ar herpes vîrusu dzîves laikâ ikviens ir bijis inficçjies - tas parasti notiek jau aptuveni 2 lîdz 3 gadu vecumâ. Taèu lîdz ðim vecumam bçrniem organismâ joprojâm ir no mâtes mantotâs antivielas pret ðo vîrusu. Tâpçc pirmâs izpausmes ir augsta temperatûra un sâpîgas èûliòas mutç, pçc tam vîruss saglabâjas nervu ðûnâs. Kopumâ aptuveni 90% cilvçku ir vîrusa nçsâtâji. Jâuzsver, ka viòiem ðis vîruss nekâdas izpausmes tâlâk dzîvç nerada, bet pârçjiem, piemçram, imunitâtes novâjinâðanâs posmâ, tas var atkal aktivizçties un izraisît aukstumpumpas.
Herpes vîrusa infekcija parasti norit 4 stadijâs:
• dedzinâðanas fâze, kad parâdâs pirmie izsitumi un cilvçks izjût lielu diskomfortu, sâpes, kâ arî âda niez un deg. Ðî fâze parasti norit pâris dienas, un tie, kuriem kaut reizi ir bijusi aukstumpumpa, parasti zina, ka ðajâ fâzç to ir iespçjams apturçt ar pretvîrusu preparâtu. Klât var bût arî vispârîgi simptomi - slikta paðsajûta, nogurums, paaugstinâta íermeòa temperatûra;
• nâkamajâ fâzç rodas pûslîði jeb èûlas, kas pildîti ar ûdeòainu ðíidrumu;
• kad pûslîði pârplîst, sâkas suloðanas fâze, kad vîruss parasti tiek nodots tâlâk, jo aukstumpumpa ir kâ vaïçja brûce ar ðíidrumu, un, tai pieskaroties ar rokâm un pçc tam priekðmetiem vai citiem cilvçkiem, vîruss tiek nodots tâlâk;
• pçc tam, kad èûlas sâk sadzît, veidojas krevele, kas var bût viegli ievainojama vai noplçðama, lîdz ar to tâ dzîst ilgâk.
Riska grupas
Herpes paðas par sevi nav bîstamas un lielâkajâ daïâ gadîjumu tâs tiek viegli pârslimotas, uzsver Z. Zitmane. Bîstamîba rodas, ja ar herpes vîrusu pirmo reizi inficçjas vai ar tâ izpausmçm saskaras tieði grûtniecîbas laikâ, jo tas ir pieskaitâms pie vîrusiem, kas grûtniecîbas periodâ var tikt pârnests auglim, inficçjot bçrniòu dzemdîbu laikâ vai pçc tâm. Tas var radît grûtniecîbas sareþìîjumus, spontâno abortu, priekðlaicîgas dzemdîbas, smagas saslimðanas jaundzimuðajam un agrînu bçrniòa nâvi. Smagâkas vîrusa izpausmes ar komplikâcijâm var bût arî pacientiem ar imûndeficîtu - HIV slimniekiem, cilvçkiem ar onkoloìiskâm saslimðanâm un pacientiem, kas lieto imunitâti ietekmçjoðus medikamentus.
Kurâ sezonâ herpes vîruss ir îpaði izplatîts?
Vîrusa izpausmes vairâk ietekmçs mûsu dzîves ritms un retâk sezonalitâte, jo vîruss pârsvarâ dzîvo mûsu organismâ neaktîvâ formâ un var atkal aktivizçties, kad cilvçka organisms ir ïoti noguris, - pçc slimoðanas, lieliem stresiem, pârslodzes darbâ, saules vai karstuma ietekmes, kâ arî straujas klimata maiòas u. c. iemesliem. Taèu praksç ir novçrots, ka vîruss bieþâk izpauþas ziemâ, agros pavasaros, kad vairâk laika pavadâm iekðtelpâs, daudz strâdâjam, neuzòemam pilnvçrtîgu, vitamîniem bagâtu uzturu un bieþâk slimojam.
Kâ notiek herpes vîrusa ârstçðana?
Ja aukstumpumpa uzmetusies pirmo reizi, visticamâk, tâ noritçs savu gaitu un nekâdas komplikâcijas neatstâs. Der atcerçties, ka herpes paðas par sevi nav bîstamas un lielâkajâ daïâ gadîjumu tâs tiek viegli pârslimotas un pâriet bez jebkâdâm atstâtâm sekâm, bet var bût gadîjumi, kad pçc pârslimotas herpes vîrusu infekcijas rodas komplikâcijas - smadzeòu iekaisums jeb encefalîts.
Nav specifisku preparâtu, kas varçtu vîrusu izârstçt pavisam, taèu, parâdoties pirmajiem simptomiem, ir iespçjams atvieglot vîrusa aktîvo periodu un pasargât arî sev tuvos.
1. Noíer aukstumpumpas pirmo stadiju! Kad uz âdas izjût dedzinâðanu, sâpes, tad var lietot pretsâpju lîdzekïus vai pielietot specifiskus pretvîrusu preparâtus, kas pieejami daþâdu krçmu, zieþu, plâksteru un lûpukrâsu veidâ. Pçc tam jâïauj èûlâm sadzît. Kad izveidojusies krevele, nevajag to aiztikt un plçst nost, tas dzîðanas procesu tikai pagarinâs.
2. Ievçro personîgo higiçnu! Bieþâk jâmazgâ rokas, nevajadzçtu buèot citus cilvçkus, lietot vienus kosmçtiskos lîdzekïus, çst vai dzert no vieniem traukiem. Pirmâs trîs dienas, kad parâdîjusies aukstumpumpa, vajadzçtu ievçrot droðîbu un neapmeklçt sabiedriskus pasâkumus, ierobeþot sadzîves kontaktus, lai vîrusu nenodotu tâlâk.
3. Ïauj aukstumpumpai elpot! Aukstumpumpa vislabâk un âtrâk sadzîst dabiskâ ceïâ, tâdçï jebkura veida kosmçtiskie lîdzekïi, kas tiks likti virsû, lai aukstumpumpu nomaskçtu, tikai palçninâs tâs dzîðanas gaitu.
4. Vçrsies pie ìimenes ârsta! Nav specifisku preparâtu, kas vîrusu izârstç pavisam, bet, ja pacients cieð no bieþâm aukstumpumpu epizodçm un tâs norit ar blakusparâdîbâm, var vçrsties pie ìimenes ârsta, kurð novçrtçs situâciju un nosûtîs pie speciâlistiem, lai lemtu par specifisku pretvîrusa preparâtu izrakstîðanu, kas mazinâtu vîrusa aktivitâti.
Farmaceita padoms
Ja Herpes simplex vîruss vçl nav iegûts, var veikt profilakses pasâkumus, nelietojot kopîgus traukus ar cilvçku, kam ðis vîruss jau ir, kâ arî izvairîties no saskarsmes ar inficçtiem íermeòa ðíidrumiem, piemçram, skûpstoties ar inficçtu personu.
Ja Herpes simplex vîruss tomçr jau ir iegûts, var noderçt sekojoði profilakses pasâkumi:
• izvairieties no dzîves situâcijâm, kas var izraisît aukstumpumpas, piemçram, saaukstçðanâs vai stresa;
• vienmçr lietojiet gan lûpu balzâmu, gan sejas krçmu ar saules aizsargfaktoru, jo bieþi vien pârâk daudz saules var izraisît pumpu veidoðanos;
• nedalieties ar personîgâs higiçnas priekðmetiem, piemçram, skuvekli vai dvieïiem, ko ir lietojusi persona ar Herpes simplex vîrusu;
• ievçrojiet personîgo higiçnu, katru reizi pçc antivirâlas ziedes vai krçma lietoðanas nomazgâjot rokas.
Ja Herpes simplex tomçr izraisîtâs neçrtîbas ir ïoti regulâras, tad ieteicams griezties pie ârstniecîbas speciâlista, kas veiks tâlâkus izmeklçjumus.
Atpakaï